Numërimi mbrapsht siç e njohim ne sot shërben për shumë qëllime. Numërimi mbrapsht i natës së Vitit të Ri mund të karakterizohet si një “numërim mbrapsht i gjenezës”: Pasi të mbarojë koha, ai fillon përsëri. Pritja për vitin e ri – me parashikimet, zgjidhjet dhe festat e tij – është zakonisht gjeneruese, optimiste dhe shpresëdhënëse. Por ka edhe “numërime apokaliptike”, në të cilat pas mbarimit të kohës, ndodh fatkeqësia. Sot pyesim veten se sa kohë kemi deri në variantin tjetër të Covid-19, fatkeqësi natyrore apo sulm terrorist.
Numërimi i parë mbrapsht i identifikuar ishte në fund të viteve 1950. Gjatë sekondave të fundit të vitit 1957, transmetuesi Ben Grauer i tha një audiencë të radios kombëtare nga një pozitë e lartë me pamje nga Times Square, “’58 është në rrugën e tij, 5-4-3-2-1. Topi ka filluar të rrëshqasë poshtë shtyllës dhe është sinjali se ’58 është këtu”. Ai nuk mori shumë vëmendje: Regjistrimi ekzistues paraqet një turmë që argëtohet, por padyshim që nuk numëron mbrapsht. Gjatë viteve 1960, Grauer u përpoq të prezantonte numërimin mbrapsht të Vitit të Ri në televizion, me sa duket si një mënyrë për të zgjatur atë që ishte, në fund të fundit, një ngjarje jashtëzakonisht jetëshkurtër. Megjithatë, ndërsa mund të dëgjoni turmën duke brohoritur në këto transmetime, ata nuk i bashkohen atij në numërimin mbrapsht.
Duke u mbështetur në inovacionin e Grauer-it, “New Year’s Rockin’ Eve” i Dick Clark, i cili debutoi në kohën e fillimit në 1973, shfaqi numërime mbrapsht që u organizuan në grupet e tij të festave të vallëzimit – dhe ndonjëherë ishin për fat të keq jashtë sinkronizimit me rënien e topit në Times Square. Vetëm disa sekonda para mbërritjes së vitit 1979 një turmë në Times Square numëroi mbrapsht për vitin e ri. Në atë moment, ishte e qartë se kultura e numërimit mbrapsht kishte ardhur.
Nga fundi i viteve 1980, orët e numërimit mbrapsht u instaluan në Times Square, grafika televizive filloi të tregonte sasinë e kohës së mbetur deri në mesnatë dhe drejtuesit e televizionit udhëhoqën audiencën entuziaste gjatë numërimit. Megjithatë, me afrimin e vitit 2000, ndodhi diçka ndryshe. Orët e numërimit mbrapsht të mijëvjeçarit u shumuan në të gjithë globin, i shoqëruar nga frika apokaliptike për fundin e kohës, ose të paktën Y2K, përplasjen e shumëpërfolur epike të rrjetit kompjuterik global.
Dy dekadat e para të shekullit të 21-të kanë kaluar midis numërimit mbrapsht të gjenezës dhe atij apokaliptik. Merrni për shembull, orët me numërim mbrapsht për Lojërat Olimpike dhe Orën më të fundit Klimatike, të gjetura në internet (dhe në Sheshin Union të Nju Jorkut) duke nxitur veprime para se të jetë tepër vonë. Orët e numërimit mbrapsht për çdo ngjarje të mundshme janë sot kudo, nga orët dixhitale të personalizuara “Countdown to Your Big Day” që mund të futen në burimet e mediave sociale përpara ditëlindjes tuaj, deri te orët e numërimit mbrapsht të autobusit dhe metrosë që i tregojnë të gjithëve se kur do të arrijë udhëtimi i tyre.
Qoftë personal apo publik, qëllimi i orës është të zbusë padurimin, të zëvendësojë pasigurinë me pritjen dhe të mbushë kohën e zbrazët të pritjes me një përkohshmëri të përcaktuar sasiore. Sot, orët tona të numërimit mbrapsht dhe numërimi mbrapsht vazhdojnë të luhaten midis gjenezës dhe apokalipsit. Ndërsa viti 2021 i hap rrugën 2022-shit, është e vështirë të dimë se çfarë po presim kur ora të bjerë në mesnatë. Megjithatë, shumë prej nesh do të duan të bashkohen me shpresën e numërimit të gjenezës, siç bëri turma e Times Square që mirëpriti 1979-ën me brohoritjet triumfuese “Gëzuar Vitin e Ri” – duke u gëzuar kur ora fillon përsëri./ Marrë me shkurtime nga Smithsonian
© Përgatiti në shqip kumtari.al
