“Kujdes për shëndetin mendor për të gjithë: le ta bëjmë realitet.“
Ishte ky slogani i Organizatës Botërore së Shëndetit për ditën botërore të shëndetit mendor 2021.
Sot në Ditën Botërore të Shëndetit Mendor, 10 Tetor, bëhen më shumë se 18 muaj nga fillimi i pandemisë COVID-19. Në disa vende, jeta po kthehet në normalitetit; në të tjerat, normat e transmetimit dhe shtrimet në spitale mbeten të larta, duke prishur jetën e familjeve dhe komuniteteve.
Sipas WHO pandemia e COVID-19 ka pasur një ndikim të madh në shëndetin mendor të njerëzve. Disa grupe, përfshirë punonjësit e shëndetit, studentët, njerëzit që jetojnë vetëm dhe ata me probleme të mëparshme të shëndetit mendor, janë prekur veçanërisht. Shërbimet për çrregullimet mendore, neurologjike dhe përdorimin e substancave janë ndërprerë ndjeshëm.
Megjithatë ka arsye për optimizëm. Gjatë Asamblesë Botërore të Shëndetit në maj 2021, qeveritë nga e gjithë bota evidentuan nevojën për të rritur shërbimet cilësore të shëndetit mendor në të gjitha nivelet. Dhe disa vende kanë gjetur mënyra të reja për të siguruar kujdes shëndetësor mendor për popullatat e tyre.
Në raportet e WHO thuhet se një miliard njerëz kanë një çrregullim mendor dhe kushdo, kudo, mund të preket.
Depresioni është një shkak kryesor i aftësisë së kufizuar në të gjithë botën dhe është një kontribues i madh në barrën e përgjithshme globale të sëmundjeve. Në nivel global, vlerësohet se 5% e të rriturve vuajnë nga depresioni.
Globalisht, një në shtatë 10-19-vjeçarë përjetojnë një çrregullim mendor. Gjysma e të gjitha çrregullimeve të tilla fillojnë në moshën 14 vjeç, por shumica nuk zbulohen dhe nuk trajtohen.
Njerëzit me çrregullime të rënda mendore të tilla si skizofrenia priren të vdesin 10-20 vjet më herët sesa popullata e përgjithshme.
Një në çdo 100 vdekje bëhet me vetëvrasje. Është shkaku i katërt kryesor i vdekjes për të rinjtë e moshës 15-29 vjeç.
Pandemia e COVID-19 ka pasur një ndikim të konsiderueshëm në shëndetin mendor të njerëzve.
Hendeku i kujdesit
Pavarësisht nga natyra universale dhe madhësia e shëndetit të sëmurë mendor, hendeku midis kërkesës për shërbime dhe ofertës së shëndetit mendor mbetet i konsiderueshëm.
Relativisht pak njerëz në mbarë botën kanë qasje në shërbime cilësore të shëndetit mendor.
Boshllëqet serioze që ende ekzistojnë në kujdesin e shëndetit mendor janë rezultat i nën-investimeve kronike gjatë shumë dekadave në promovimin, parandalimin dhe kujdesin e shëndetit mendor.
Stigma, diskriminimi dhe abuzimet e të drejtave të njeriut të njerëzve me gjendje të shëndetit mendor mbeten të përhapura.
Kostoja ekonomike
Produktiviteti i humbur që rezulton nga depresioni dhe ankthi, dy nga çrregullimet më të zakonshme mendore, i kushton ekonomisë globale 1 trilion dollarë amerikanë çdo vit.h
Burimi World Health Organisation
kumtari.al
