Nga Abdylhamit Gyler∗
Apartamente të vogla, individë të lirë, jetë praktike, zhvillim teknologjik, radhë pritjeje te dera mes mundësive të komunikimit, kononatcione, keqkuptime, turma njerëzish, letrat e fundit, nëpunës të maskuar, keqardhje, shtresa pluhuri në mobilje, gjurmë kufome në tapet, më në fund la mbrapa në një kuti kartoni.
Më në fund, në një kuti kartoni, artikujt që janë caktuar për ata që kanë mbetur në një kuti kartoni dhe që nuk kanë gjasa të merren as të merren në konsideratë… Këto janë pasqyra dhe njerëz ku gjithmonë shikojmë përsëritjen e një rastësie unike të bezdisshme…
“Në fakt, ne të gjithë jemi vetëm“. Është një pamundësi me të cilën tashmë jemi mësuar apo diçka që ne e kemi pranuar me gjakftohtësi, por jemi duke jetuar duke u ushqyer me disa thërrime informacioni. Jeta moderne është pothuajse një dystopia, ku gazetat e grumbulluara tregojnë për shenja jete, ku dritaret e hapura sikur duan të na thonë se vdekja ende nuk ka trokitur në derë dhe ku akoma na sygjerohet dhe shtyremi për të përshëndetur të tjerët… Është kaq e frikshme dhe e pa datë sa një dystopy, por është po aq e dhimbshme sa edhe fakti që jemi në të…
Një film, që tregoi veten në festivale të rëndësishme
Kodokushi, filmi më i fundit i Ensar Altay, është arsyeja që më bëri të shkruaj këto rreshta… Filmi, të cilin mund ta quajmë kryevepër në filmografinë dokumentare të Ensar Altay, e i cili u prodhua si prodhim i TRT World, konkurroi në shumë festivale të rëndësishme të botës. Kodokushi, i cili flet për vdekjet e vetmuara në Japoni, premierën kombëtare e bëri në Festivalin e 8-të të Filmit në Bosfor dhe iu rakordua çmimi special ndërkombëtar i jurisë.
Ndërsa premierën ndërkombëtare, filmi e bëri në Festivalin e 24-të Ndërkombëtar të Filmit në Shangai, ku u nominua për çmimin e madh të festivalit, Kupën e Artë. Ai u shfaq në ekran me produksione të mëdha dhe filma nga emra të rëndësishëm të kinematografisë. Filmi u vlerësua tej mase. Edhe unë pata mundësinë ta shikoja sërish dhe nuk mund të mos shkruaja impresionet e mia.
Çfarë halli ka Ensar Altay me njeriun modern?
Në filmin e tij të mëparshëm, Mbrojtësi i Engjejve (Guardian Of Angels), Ensar Altay tregon për Muhammed Bzeek, i cili jeton SHBA, birëson dhe përkujdeset për fëmijë që janë lënë në mëshirë të fatit, i cili hedh dritë për një shprese mbi tragjedinë njerëzore në perëndim, ndërsa me Kodokushi, ai hedh vështrimin ashpër nga tragjedia e botës së lindjes duke i bërë apel shikuesve që duhet dhe ka ardhur koha të ndezin qirinjtë për tragjedinë njerëzore.
Në historinë e Kodokushit, 2 janë personazhet kryesore. Norihito, i cili punon në një kompani që pastron shtëpitë e njerëzve që vdesin vetëm, fillon të vërë në dyshim jetën dhe të kaluarën e tij për shkak të të gjitha vdekjeve të vetmuara që ka parë dhe përpiqet të rregullojë disa gabime. Tjetri, Muramatsu një i moshuar i cili i kalon ditët në një jetë në izolim, por festivali i ardhshëm Sakura është një dritë shprese që mund t’ia ndryshojë fatin atij. A mund të gjejë një arsye për të ekzistuar? Nuk ka shumë rëndësi se si përfundon historia e Norihito-s dhe Muramatsu-së në mjedisin social ku të gjithë janë vetëm dhe duhet të jetojnë moshën e thyer me idenë e të qenit vetëm. Sepse çështja kryesore janë kushtet që i shtyjnë të dy personazhet drejt përballjes dhe vetmisë shpresëdhënëse… Sigurisht që, nuk është hera e parë që çështja e vetmisë së njeriut modern shfaqet në ekranin e madh. Nuk do të jetë as e fundit. Megjithatë, ajo që çdo prodhim, film e bën unik dhe që e dallon nga prodhimet me tematikë të ngjashme është elementi se si është bërë. Kodokushi paraqet një pikturë mjeshtërore me përgjigjet e tij të pyetjes se si (ndodh)…
Ajo që e bën unik këtë film është se filmi është krijuar duke përdorur një narrativë të balancuar dhe të qëndrueshme duke qenë i sigurtë në vetvete, këmbëngulës në rastet dhe fushat e rrezikshme, duke qenë i vetëdijshëm për kufijtë e minimalizmit, po ashtu i vetëdijshëm edhe për avantazhet narrative të minimalizmit. Një nga fushat kryesore të theksit vizual të filmit, duke u bazuar në supozimin se objektet mbajnë shpirtin e të vdekurit, janë objektet. Filmi, me ritmin e tij të ngadaltë e të qetë përpiqet t’u thotë shumëçka njerëzve, se duhet të ndalojnë e të mendojnë për një çast, të ngadalsojnë ritmin e tyre, se u duhet të pushojnë, gjë e cila bie në kontrast me shpejtësinë e imponuar nga jeta moderne dhe vetminë në turmën që ajo sjell.
Filmi bën pikërisht atë çka kinemaja ka për mision
Nisur nga fakti që një film nuk mund të jetë thjesht një film, ai duhet të përcjellë emocione dhe kuptime të thella tek shikuesi. Kodokushi e bën këtë më se të mjaftueshme me metodën dhe aftësinë e tij regjisore. Ndonëse është e vështirë për njerëzit e kohës që janë mësuar të shikojnë lloj-lloj pamjesh të përshpejtuara, filmi ofron një lehtësim që vjen me këtë tendosje. A duhet me patjetër të përfshihemi në spiralen e vdekjes për të kuptuar se modeli modern i jetës, i cili zgjat jetën, por përshpejton vdekjen dhe që krijon qenie njerëzore të vetmuara midis turmave? E vetmja gjë që duhet të bëjmë që të mund të shkundemi sadopak nga jeta e qytetit, e cila ka probleme nga çdo anë, është të kthehemi te familja. Kthimi në familje do të thotë kthim tek vetvetja.
Ndërkohë prania e të moshuarve, të cilët i marrim në telefon, i vizitojmë vetëm gjatë festave apo dhe herë pas here, është një domosdoshmëri për ne si kandidatë të vdekjes, nga ana tjetër, na përshkruan tablon e këtyre të moshuarve të cilët jetojnë me frikën nga vetmia duke kërkuar një kraharor ku të mbështeten në ditët e fundit të një pleqërie të gjate.
Askush nga ne nuk mund të jetë më i ndjeshëm se sa nallanet që lëndohen duke shkelur në asfalt. Ose kështu duhet të jetë.
Të gjithë presin dikë. Pritshmëria e pritjes nga pritja bëhet e qartë sa më gjatë të presë. Bilanci i të pritshmeve ndaj atyre në pritje bëhet më i qartë ndërsa presin.
Çështja e humbjes për ata që dy ditët e tyre janë të barabarta me njëra-tjetrën (Hadith i Profetit Muhammed) është një paralajmërim për njerëzit e kësaj epoke. Duke mbajtur gjallë të njëjtën paarritshmëri në gjithë këtë ngutje dhe nxitim, në thelb të gjithë trashëgojnë një jetë dhe vetmi uniforme. Në këtë garë stafetë, fitorja është humbje.
∗ Abdylhamit Gyler është një kolumnist që shkruan për të përditshmen Yeni Safak.
Përshtati: kumtari.al/yenişafak.com.tr
