Nga
Hapja e ekonomisë globale gjatë 30 viteve të fundit pasuroi korporatat shumëkombëshe, të cilat kanë qenë në gjendje të zhvendosin fitimet kudo ku norma e taksave të korporatave është më e ulët. G20 mund të bëjë një hap drejt korrigjimit të kësaj duke pranuar normën minimale të propozuar prej 15%, por ajo duhet të shkojë shumë më tej.
“Sistemi i taksave është në anën e të pasurve dhe larg klasës së mesme në dhjetë vitet e fundit. Është dramatike dhe nuk mendoj se vlerësohet. Dhe mendoj se duhet adresuar.” Kështu tha investitori miliarder Warren Buffett 18 vjet më parë. Ai e ilustroi pretendimin e tij duke anketuar stafin e zyrës së tij: megjithëse në atë kohë ishte personi i dytë më i pasur në botë, ai paguante taksa në një përqindje më të ulët të të ardhurave të tij sesa recepsionisti i tij.
Që atëherë, pabarazia ekonomike vetëm është përkeqësuar, pjesërisht për shkak të rritjes së aksioneve të teknologjisë që janë jashtëzakonisht të vlefshme, por që nuk deklarojnë dividentë. Në vitin 2020, gjashtë nga dhjetë amerikanët më të pasur – Jeff Bezos, Mark Zuckerberg, Warren Buffett, Larry Page, Sergei Brin dhe Elon Musk – ishin aksionarët kryesorë të korporatave që nuk paguajnë dividentë. Së bashku, ato kishin vlerë 500 miliardë dollarë, ose 0.5% e pasurisë totale të SHBA.
Muajin e kaluar, një punim nga Shtëpia e Bardhë, me bashkëautor ekonomistët nga Këshilli i Këshilltarëve Ekonomikë dhe Zyra e Menaxhimit dhe Buxhetit, vlerësoi se 400 familjet më të pasura të Amerikës, të cilat të gjitha kishin pasuri mbi 2 miliardë dollarë, paguanin tatimin federal mbi të ardhurat në një normë mesatare prej 8.2%, nëse fitimet në stokun e pashitur llogariten si të ardhura. Tatimpaguesi mesatar amerikan paguante 13.3% të të ardhurave të tyre në tatimin federal.
Deficiti buxhetor i SHBA-së, si përqindje e PBB-së, është tani në nivelin e dytë më të lartë që nga viti 1945. Në sondazh pas sondazhi, amerikanët thonë se duan që të pasurit të paguajnë taksa më të larta, gjë që do të reduktonte deficitin dhe do të përmirësonte gjithashtu barazinë. Megjithatë Kongresi nuk i rrit taksat për të pasurit.
Merrni parasysh zbrazëtirën skandaloze të “carried interest” në kodin tatimor të SHBA-së, i cili u lejon menaxherëve të fondeve të investimeve të paguajnë taksë më të ulët për tarifat që marrin nga klientët e tyre, sikur ato tarifa të ishin fitime kapitale, dhe jo të ardhura. Presidenti Joe Biden ka thënë se ai dëshiron që zbrazëtia të mbyllet, por propozimet e reformës tatimore duhet të kalojnë përmes Komisionit të Dhomës së Përfaqësuesve, të kryesuar nga Richard Neal. Në 2007, Neal, një demokrat, mbështeti një përpjekje të pasuksesshme për të mbyllur zbrazëtirën. Më pas ai filloi të merrte donacione të mëdha nga sektori i korporatave, përfshirë 2.9 milionë dollarë vetëm për fushatën e tij 2020. Muajin e kaluar, Komiteti i Mënyrave dhe Mjeteve të Dhomës së Përfaqësuesve publikoi propozimet e tij për reformën tatimore. Mbyllja e zbrazëtisë së “carried interest” nuk ishte më pjesë e axhendës së tyre.
Përfundimi është i pashmangshëm: Shtetet e Bashkuara nuk janë më një demokraci. SHBA është një plutokraci. Vendet, në të cilat paratë kanë më pak ndikim në legjislacion, po luftojnë gjithashtu për të taksuar të pasurit. Pandora Papers, të publikuara në fillim të këtij muaji nga Konsorciumi Ndërkombëtar i Gazetarëve Hulumtues, tregojnë se si njerëzit e pasur në më shumë se 200 vende dhe territore po i mbajnë pasuritë e tyre në offshore, shumë prej tyre për të shmangur taksat.
Midis tyre ishte ministri i financave i Brazilit, Paulo Guedes, i cili ka përgjegjësinë përfundimtare për rritjen e të ardhurave që i duhen vendit të tij, por që ka transferuar afro 10 milionë dollarë nga paratë e tij dhe të familjes së tij në Ishujt e Virgjër Britanikë. Andrej Babiš, kryeministri i Republikës Çeke kur u publikuan dokumentet, pretendoi se vendimi i tij për të vendosur asetet në llogaritë në offshore nuk ishte ilegal. Elektorati mund të ketë qenë skeptik: ai më pas humbi në zgjedhje me rezultat të ngushtë.
Kur udhëheqësit e G20, e cila përfshin ekonomitë kryesore të përparuara dhe në zhvillim të botës, të takohen në Romë këtë javë, ata pritet të miratojnë një marrëveshje për të taksuar korporatat e mëdha me një normë minimale prej 15%. Edhe për korporatat që nuk kualifikohen për një përjashtim, norma minimale prej 15% është më e ulët se sa paguajnë shumica e firmave me bazë në vendet e zhvilluara.
Ka ndonjë gjë tjetër që G20 mund të bëjë në lidhje me pabarazinë tatimore midis të pasurve dhe atyre që punojnë më shumë? Ekonomistët Emmanuel Saez dhe Gabriel Zucman nga Universiteti i Kalifornisë, Berkeley kanë sugjeruar një taksë mbi pasurinë prej 0.2% në vit mbi vlerën e aksioneve të të gjitha korporatave të listuara publikisht. Një taksë e tillë, theksojnë ata, është progresive, sepse të pasurit zotërojnë shumë aksione të korporatave, dhe të varfërit nuk zotërojnë asnjë. Është gjithashtu e vështirë të shmanget, sepse vlera e aksioneve të një korporate është publike./Project Syndicate
©kumtari.al
