Burimi i imazhit, Adil Dalbai
Ndërsa piramidat e Egjiptit njihen në të gjithë botën, shumica e arkitekturës së Afrikës mbetet e panjohur – diçka që arkitektët Adil Dalbai dhe Livingstone Mukasa shpresojnë të ndryshojnë.
Ata janë pjesë e ekipit që kohët e fundit ka botuar Udhërrëfyesin Arkitektural me shtatë vëllime Afrika Sub-Sahariane. Studimi i tyre i thelluar përfshin ndërtesa nga epokat e hershme, periudha koloniale – si stacioni hekurudhor i rinovuar kohët e fundit (lart) i ndërtuar në kryeqytetin e Senegalit, Dakar, në vitin 1910 – deri te kryeveprat më moderne.
Këtu janë 12 nga objektet më inovative, historike dhe ikonike:
1) Varret Kasubi, Uganda – 1882
Burimi i imazhit, Sebastien Moriset
Duke mbuluar hektarë tokë bujqësore, në kryeqytetin e Ugandës, Kampala, Kompleksi Mbretëror në Kasubi, është vendi i varrimit të monarkëve të Mbretërisë Buganda. Është ndërtuar kryesisht nga druri dhe materiale të tjera organike. Pjesa e brendshme është projektuar për të përsëritur një pyll të shenjtë dhe është e mbuluar me 52 unaza rrethore për të përfaqësuar secilën nga 52 klanet Buganda.
Mukasa, i lindur në Ugandë, vizitoi varret për herë të parë kur ishte 10 vjeç. “Ishte mahnitëse,” tha ai për BBC. “Jo vetëm masa e saj, por e gjithë madhështia e ndërtesës.
“[Ajo] u ndërtua në fund të shekullit të 19-të para futjes së materialeve moderne, duke përdorur metoda tradicionale shekullore. Ndjeva se ndërtesa kishte një prani. Kur ishe brenda saj, ajo të dominonte ty.”
2) Tregu Lideta, Etiopi – 2017
Burimi i imazhit, Gonzalo Guajardo
Një hyrje bashkëkohore, kjo qendër tregtare u ndërtua në kryeqytetin e Etiopisë, Addis Ababa, me beton të lehtë.
Dizajni i konsideruar përfshin një fasadë të shpuar që kontrollon rrjedhën e dritës natyrore dhe ajrosjen brenda.
Për më tepër, modeli i prerë që dekoron guaskën e bardhë të shkëlqyer të ndërtesës imiton një pëlhurë tradicionale etiopiane.
3) Kompleksi Hikma, Niger – 2018
Burimi i imazhit, James Wang
Studioja e arkitekturës Atelier Masōmī, themeluesja e së cilës është Nigerania, Mariam Kamara, restauroi një ish -xhami Hausa që ishte në degradim e sipër, duke i shtuar edhe një hapësirë dhe bibliotekë për komunitetin.
Tullat me dhe të ngjeshur (qerpiç/argjile) përbëjnë pjesën më të madhe të ndërtesës me materiale kryesisht të marra në një perimetër rreth 5 km (tre milje) nga vendi ku ndodhet, fshati Dandaji.
Për Dalbai, projekti është veçanërisht mbresëlënës për përzierjen e tij të përsosur të së vjetrës dhe së resë.
“Është e qartë se një ndërtesë bashkëkohore është e rrënjosur thellë në traditën nigeriane,” tha arkitekti gjerman për BBC. “Jo vetëm në aspektin kulturor, por edhe teknik, sepse mbështetet në teknikat dhe materialet e vjetra tradicionale të ndërtimit.”
4) Qendra e Vizitorëve Maropeng, Afrika e Jugut – 2006
Burimi i imazhit, GAPP Architects & Urban Designers
E njohur si Djepi i Trashëgimisë Botërore të Njerëzimit, Maropeng është një qendër moderne e vizitorëve e krijuar për të ndihmuar njerëzit të mësojnë rreth zhvillimit të hershëm të njerëzve modernë.
Kjo strukturë ikonike është projektuar nga firmat e Afrikës së Jugut “GAPP Architects” dhe “MMA Studio”.
Vetë ndërtesa i ngjan një varri që ngrihet nga toka në një model që duket vërtet i integruar me natyrën.
5) Piramidat e Meroë, Sudan – 3,000 para Krishtit
Burimi i imazhit, Valerian Guillot
Hyrja më e vjetër në guidë janë këto piramida të hapura, të cilat datojnë në 3.000 vite para Krishtit, të vendosura rreth 200 km (125 milje) nga kryeqyteti i Sudanit, Khartoum, në Meroë në Luginën e Nilit.
Ky sit i Trashëgimisë Botërore të Unesco ishte dikur kryeqyteti i perandorisë së lashtë Kushite dhe gërmimet zbuluan mbetjet e pallateve, tempujve dhe banjove mbretërore.
Piramidat e këtij vendi janë ndërtuar me blloqe gurësh ranor, ndërsa relievet e përpunuar janë gdhendur brenda tyre.
6) Shtëpitë Basotho, Lesoto – data e panjohur